اخراج کارگر
روابط بین کارگر و کارفرما یکی از مهم‌ترین روابط حقوقی در جامعه است. طبق قانون کار ایران، کارگر شخصی است که در برابر دریافت حق‌السعی (دستمزد، حقوق، مزایا) برای کارفرما کار می‌کند. اما گاهی شرایطی پیش می‌آید که کارفرما تصمیم به اخراج کارگر می‌گیرد یا کارگر به دلایلی از کار برکنار می‌شود.
یکی از دغدغه‌های مهم در چنین شرایطی، حق سنوات و سایر مزایای پایان کار است. بسیاری از کارگران نمی‌دانند در صورت اخراج چه حقوقی دارند و چه اقداماتی باید انجام دهند. در این مقاله به بررسی کامل شرایط اخراج کارگر و دریافت حق سنوات بر اساس قانون کار ایران می‌پردازیم و توضیح می‌دهیم که چرا مشورت با وکلای راد، وکیل متخصص و وکیل حرفه‌ای می‌تواند از تضییع حقوق شما جلوگیری کند.
اخراج کارگر از دیدگاه قانون
در قانون کار ایران، اخراج کارگر بدون دلیل موجه و رعایت تشریفات قانونی ممنوع است. کارفرما نمی‌تواند صرفاً به اراده شخصی خود اقدام به اخراج کارگر کند.
دلایل قانونی اخراج کارگر
طبق ماده ۲۷ قانون کار، کارفرما در صورتی می‌تواند کارگر را اخراج کند که:
-
کارگر در انجام وظایف محوله کوتاهی کند.
-
آیین‌نامه‌های انضباطی کارگاه را رعایت نکند.
-
با وجود تذکر کتبی و اخطار، همچنان به قصور خود ادامه دهد.
در این صورت، کارفرما باید موضوع را به شورای اسلامی کار یا هیئت تشخیص اداره کار ارجاع دهد.
نقش هیئت‌های کارگری در اخراج
هیئت‌های حل اختلاف و هیئت تشخیص در اداره کار نقش اساسی در بررسی اخراج کارگر دارند. اگر کارفرما به‌طور یک‌جانبه کارگر را اخراج کند، کارگر می‌تواند با مراجعه به اداره کار شکایت کند و موضوع را پیگیری نماید.
حق سنوات چیست؟
حق سنوات یا مزایای پایان کار، مبلغی است که کارفرما موظف است هنگام خاتمه قرارداد کار به کارگر پرداخت کند. این مبلغ به نوعی پاداش برای سال‌های خدمت کارگر محسوب می‌شود.
نحوه محاسبه حق سنوات
طبق قانون کار:
-
به ازای هر سال سابقه کار، معادل یک ماه آخرین حقوق کارگر به‌عنوان حق سنوات پرداخت می‌شود.
-
اگر کارگر کمتر از یک سال سابقه داشته باشد، حق سنوات به نسبت مدت کارکرد محاسبه می‌شود.
شرایط پرداخت حق سنوات در حالت‌های مختلف
۱. اخراج کارگر
اگر اخراج قانونی باشد، کارگر همچنان مستحق دریافت حق سنوات است. در صورت اخراج غیرقانونی، کارگر می‌تواند بازگشت به کار یا دریافت غرامت را از اداره کار مطالبه کند.
۲. استعفای کارگر
در صورت استعفا، کارفرما موظف به پرداخت حق سنوات به نسبت مدت خدمت کارگر است.
۳. بازنشستگی
در زمان بازنشستگی، علاوه بر مستمری بازنشستگی، کارفرما موظف است حق سنوات کارگر را پرداخت کند.
۴. فوت کارگر
در صورت فوت، حق سنوات به وراث قانونی او پرداخت می‌شود.
۵. از کارافتادگی
اگر کارگر دچار از کارافتادگی شود، حق سنوات به او تعلق می‌گیرد.
تفاوت حق سنوات با عیدی و پاداش
بسیاری از کارگران تصور می‌کنند حق سنوات همان عیدی یا پاداش پایان سال است. در حالی که:
-
عیدی و پاداش: سالانه توسط کارفرما پرداخت می‌شود (دو برابر حقوق پایه، مشروط به سقف قانونی).
-
حق سنوات: هنگام قطع همکاری پرداخت می‌شود (یک ماه حقوق برای هر سال سابقه).
حقوق کارگر در زمان اخراج
طبق قانون کار، کارگری که اخراج می‌شود، حقوق زیر را دارد:
-
دریافت دستمزد معوقه
-
دریافت مانده مرخصی‌های استفاده‌نشده
-
دریافت عیدی و پاداش
-
دریافت حق سنوات
وظایف کارفرما در قبال کارگر اخراجی
-
رعایت تشریفات قانونی در اخراج
-
پرداخت تمامی مطالبات مالی کارگر
-
ارائه سابقه بیمه کامل کارگر به سازمان تأمین اجتماعی
-
صدور گواهی اشتغال به کار در صورت درخواست کارگر
نقش وکیل متخصص و حرفه‌ای در پرونده‌های اخراج کارگر
بسیاری از اختلافات بین کارگر و کارفرما به دلیل عدم آگاهی طرفین از حقوق و تکالیف قانونی‌شان است. در این شرایط حضور یک وکیل متخصص و حرفه‌ای می‌تواند روند رسیدگی را ساده‌تر کند.
خدمات وکیل کار در چنین پرونده‌هایی:
-
پیگیری شکایت کارگر بابت اخراج غیرقانونی
-
محاسبه دقیق حق سنوات و سایر مطالبات
-
حضور در جلسات هیئت‌های کارگری
-
مذاکره با کارفرما برای رسیدن به توافق
وکلای راد؛ بهترین همراه کارگران و کارفرمایان
مؤسسه حقوقی وکلای راد با در اختیار داشتن تیمی از وکلای کارآزموده و متخصص، آماده ارائه خدمات حقوقی در زمینه دعاوی کار و تأمین اجتماعی است.
-
مشاوره در زمینه اخراج کارگر
-
دفاع از حقوق کارگر برای دریافت حق سنوات
-
راهنمایی کارفرما در رعایت تشریفات قانونی
-
ارائه بهترین راهکار برای جلوگیری از بروز اختلاف
چالش‌های رایج در پرونده‌های اخراج کارگر
-
عدم ثبت قرارداد مکتوب بین کارگر و کارفرما
-
پرداخت نشدن بیمه توسط کارفرما
-
محاسبه اشتباه حق سنوات
-
اخراج بدون دلیل موجه
-
فشار بر کارگر برای استعفای اجباری
پرسش‌های متداول
آیا کارفرما می‌تواند بدون دلیل کارگر را اخراج کند؟
خیر، اخراج بدون دلیل موجه و تأیید اداره کار غیرقانونی است.
حق سنوات چگونه محاسبه می‌شود؟
به ازای هر سال سابقه کار، معادل یک ماه آخرین حقوق کارگر.
در صورت اخراج غیرقانونی چه باید کرد؟
کارگر می‌تواند با مراجعه به اداره کار شکایت کند و درخواست بازگشت به کار یا دریافت غرامت نماید.
آیا کارگر بدون قرارداد هم حق سنوات دارد؟
بله، حتی اگر قرارداد کتبی وجود نداشته باشد، با اثبات رابطه کاری، حق سنوات برقرار است.
نتیجه‌گیری
اخراج کارگر موضوعی حساس و پرچالش است که باید طبق مقررات قانون کار انجام شود. مهم‌ترین نکته این است که حتی در صورت اخراج قانونی، کارگر از حقوقی همچون حق سنوات، عیدی، مانده مرخصی و بیمه برخوردار است.
برای جلوگیری از تضییع حقوق کارگر یا بروز مشکلات برای کارفرما، مشاوره با وکلای راد، وکیل متخصص و حرفه‌ای بهترین راهکار است. حضور وکیل می‌تواند روند رسیدگی را تسهیل کرده و منافع قانونی هر دو طرف را حفظ کند.
